Czy kiedykolwiek podczas wizyty w muzeum lub galerii sztuki zdarzyło Ci się zastanawiać, czy starożytny artefakt lub drogocenny obraz to autentyk, czy może falsyfikat?
Serge Fayeulle, współzałożyciel laboratorium Artemis Testing Lab, umożliwia muzeom i galeriom sztuki na całym świecie uzyskanie odpowiedzi na to kluczowe pytanie. W laboratorium tym w celu oceny autentyczności dzieł sztuki i artefaktów, w tym wyrobów garncarskich, biżuterii i stopów z wykopalisk archeologicznych, wykonuje się analizy technikami fluorescencji rentgenowskiej (XRF) i termoluminescencji (TL).
W niniejszym wpisie omawiamy te techniki i sposób, w jaki są wykorzystywane w laboratorium Artemis Testing Lab do precyzyjnej identyfikacji autentycznych przedmiotów.
Członek personelu laboratorium Artemis Testing Lab badający mosiężne naczynie przy użyciu ręcznego analizatora XRF Vanta.
Identyfikacja autentycznych artefaktów przy użyciu ręcznego analizatora XRF i techniki termoluminescencji
Technika termoluminescencji umożliwia ocenę wieku wyrobów garncarskich z wykopalisk archeologicznych poprzez pomiar zakumulowanej dawki promieniowania w przedmiocie. Zasadniczo im starszy jest wyrób garncarski, tym więcej promieniowania pochłonął. Do przeprowadzenia badania przy użyciu tej technologii wystarczy mała ilość próbki (około 2 mg, uzyskana w wyniku wiercenia w przedmiocie).
Aby lepiej oszacować wiek obiektu techniką termoluminescencji, należy poznać skład gliny, a w szczególności ilość emiterów promieniowania beta (potas, uran i tor) obecnych w glinie. Umożliwia to technologia XRF.
Ręczny analizator XRF to nieniszczące narzędzie, które emituje promieniowanie rentgenowskie, umożliwiając określenie składu pierwiastkowego przedmiotu. Ta dodatkowa informacja ułatwia bardziej precyzyjne oszacowanie wieku wyrobów garncarskich i innych artefaktów. Technika XRF jest nieniszcząca, szybka i nadaje się do analizy różnorodnych materiałów — właśnie z powodu tych cech personel laboratorium Artemis Testing Lab stwierdził, że jest ona doskonała do oceny drogocennych artefaktów.
Jakie narzędzie jest używane w laboratorium Artemis Testing Lab do analizy XRF? Masz rację — jest to nasz analizator Vanta™.
Analizator ten jest wykorzystywany w laboratorium Artemis Testing Lab do wielu różnych zastosowań:
Analiza gliny: analizatory Vanta XRF umożliwiają przeprowadzanie pełnej analizy, w wyniku której otrzymywane są ważne informacje o przedmiotach wykonanych z gliny, ułatwiające ocenę ich autentyczności. Przykładowo, falsyfikaty są często odtwarzane przy użyciu gipsu. Szybki skan techniką XRF umożliwia identyfikację gipsowego obiektu i stwierdzenie, że jest on falsyfikatem.
Analiza barwnika w glinianych wyrobach: dzisiejsze, nowoczesne barwniki mają inny skład pierwiastkowy niż barwniki z minionych stuleci. Przykładowo, w laboratorium Artemis Testing Lab analizowano wyroby, których wiek szacowano na okres istnienia cywilizacji prekolumbijskich, Inków i Mochica — 500 r. n.e. Po wykonaniu analizy XRF dokonano jednak ważnego odkrycia. Okazało się, że barwnikiem używanym w tym przypadku był odkryty całkiem niedawno — w 1900 r. — tlenek tytanu. Barwnik pochodził z czasów współczesnych, zatem badany przedmiot był repliką.
Analiza metalu: współpraca z galeriami dzieł sztuki i marszandami stwarza konieczność wykonywania analiz metali. Dr Fayeulle używa analizatora XRF Vanta w trybie Alloy Plus do szybkiego określenia składu pierwiastkowego metalowego artefaktu, dzięki czemu może oszacować jego wiek. Po poznaniu składu pierwiastkowego sprawdza on, czy wyniki analizy są zgodne danymi charakterystycznymi dla okresu, na który szacuje się powstanie przedmiotu.
Przykładowo, metalurgia mosiądzu jest stosunkowo nowa. Przed 1500 r. miedź nie zawierała więcej niż 28% cynku. Oznacza to, że jeśli wyniki analizy przedmiotu wskazują, iż zawiera on 35% lub 40% cynku w miedzi, przedmiot nie mógł powstać w szacowanym dla niego pierwotnie okresie romańskim. Przy użyciu tej analizy nie można wyznaczyć dokładnego wieku, ale ułatwia ona określenie, czy skład pierwiastkowy zgadza się ze składem charakterystycznym dla danego okresu.
Hełm urartyjski z brązu badany w laboratorium Artemis Testing Lab. Wyniki analizy XRF potwierdziły, że jest on wykonany z brązu, a skład pierwiastkowy wskazuje na pochodzenie starożytne.
Materiały często badane przy użyciu technologii XRF do analizy artefaktów
Ogólnie rzecz ujmując, w laboratorium Artemis Testing Lab różnorodne materiały poddawane są analizie XRF w celu identyfikacji autentycznych dzieł sztuki i artefaktów. Często badane materiały to:
- żelazo, stal, srebro, złoto, brąz, miedź i platyna;
- glina i barwniki obecne w wyrobach garncarskich i innych artefaktach;
- kamienie szlachetne, w tym jadeit i szafir obecne w starożytnej biżuterii.
W laboratorium Artemis Testing Lab obie te technologie są wykorzystywane do wspomagania muzeów sztuki, galerii dzieł sztuki, prywatnych kolekcjonerów, domów aukcyjnych i marszandów w USA i na całym świecie.
Powiązane treści
W jaki sposób technika XRF „rzuca światło” na analizę starożytnej ceramiki
2 sposoby, na które technika XRF „rzuca światło” na historyczne dokumenty
Warto nawiązać kontakt
